W dniach 22–26 września 2025 r. pracownicy Katedry i Zakładu Farmacji Klinicznej i Biofarmacji UMP – dr hab. Agnieszka Karbownik oraz mgr farm. Filip Otto (doktorant) – uczestniczyli w badaniach w Ośrodku Medycyny Doświadczalnej UM w Lublinie, kierowanym przez prof. dr hab. Barbarę Budzyńską.
Celem wyjazdu było przeprowadzenie badań toksykokinetycznych (FET (Fish Embryo Acute Toxicity Test), MTC (Maximum Tolerated Concentration)) i farmakodynamicznych z użyciem larw Danio rerio, którym wszczepiono komórki raka jajnika (linia SKOV-3). Analizowano dwa leki:
Najważniejszym punktem badań była ocena potencjalnego synergizmu obu leków. Metformina, zmieniając środowisko metaboliczne guza, może zwiększać skuteczność inhibitorów PARP. To podejście otwiera drogę do innowacyjnych terapii skojarzonych w leczeniu raka jajnika – choroby wciąż trudnej i obarczonej wysoką śmiertelnością.
Wybór metforminy nie był przypadkowy – nie tylko wykazuje ona potencjał przeciwnowotworowy, ale także zakłada się, że może przeciwdziałać hiperglikemii polekowej obserwowanej u części pacjentek leczonych inhibitorami PARP – w tej chwili stwierdzenie to jest wyłącznie hipotetyczne. Warto dodać, że cukrzyca typu II może predysponować do wystąpienia raka jajnika, co dodatkowo wzmacnia kliniczne uzasadnienie tego skojarzenia.
Wyjazd miał także wymiar dydaktyczny i rozwojowy – umożliwił wymianę doświadczeń, pogłębienie wiedzy w zakresie nowoczesnych metod onkologii eksperymentalnej oraz wdrożenie doktoranta w praktykę badań translacyjnych.
Badania w Lublinie to część szerszych prac Katedry nad nowymi kombinacjami leków przeciwnowotworowych. Łączenie terapii celowanych z lekami przewlekle stosowanymi (takimi jak metformina, statyny, opioidy lub NLPZ) to kierunek, który może przynieść realne korzyści pacjentom.
Dzięki tym doświadczeniom nasze portfolio badawcze rozszerzyło się o kolejny model – Danio rerio – i zyskaliśmy nowe narzędzie do prowadzenia innowacyjnych badań na styku farmakologii, toksykologii i onkologii eksperymentalnej.
Ryc. 1. Larwa Danio rerio po mikroiniekcji komórek SKOV-3, które dzięki barwnikowi DiI emitują charakterystyczną żółto-pomarańczową fluorescencję.
Ryc. 2. Analiza mikroskopowa w celu identyfikacji potencjalnych malformacji oraz określenia współczynnika śmiertelności podczas testu MTC.
Ryc. 3. Duet promotor-doktorant w trakcie przygotowań do mikroiniekcji – dr hab. n. farm. Agnieszka Karbownik i mgr farm. Filip Otto.
Ryc. 4. Zespół badawczy podczas realizacji projektu w Ośrodku Medycyny Doświadczalnej UM w Lublinie – od lewej: dr Łukasz Kurach, dr hab. Agnieszka Karbownik, prof. dr hab. Barbara Budzyńska i mgr farm. Filip Otto.
